In het energieakkoord van de drie noordelijke provincies was een ambitieuze doelstelling geformuleerd voor de productie van duurzame energie voor de periode 2007-2011. Deze doelstelling is voor slechts een derde gerealiseerd concludeert de Noordelijke Rekenkamer in het rapport ‘Energie in beweging: van zaaien naar oogsten’ dat op maandagavond 4 maart is gepresenteerd tijdens een besloten bijeenkomst voor de noordelijke provincies. Er zijn praktische uitvoeringsproblemen en maatschappelijke weerstanden, waardoor windenergie- en biogasprojecten moeizaam van de grond komen.

Energieakkoord Noord-Nederland
De provincies Drenthe, Groningen, Fryslân en de kop van Noord-Holland vormen vanaf 2003 de Energy Valley regio. Energy Valley wil zich nadrukkelijk profileren als de energieregio van Nederland en voorop lopen bij de energietransitie, het overschakelen van fossiele naar duurzame energiebronnen. Een belangrijke drijfveer hiervoor is de vrees dat met het leeg raken van het aardgasveld te Slochteren, de werkgelegenheid in de energiesector gaat afnemen. In dat kader past het Energieakkoord Noord-Nederland dat de Energy Valley provincies op 8 oktober 2007 met het Rijk hebben gesloten. De intentie van dit akkoord was de duurzame energieproductie in het Noorden te versnellen en de werkgelegenheid in de (duurzame) energiesector te stimuleren. De Noordelijke Rekenkamer heeft onderzocht of de drie Noordelijke provincies als ondertekenaars van het energieakkoord hierin zijn geslaagd. De hoofdconclusie is dat de doelstelling voor duurzame energieproductie, zoals opgenomen in het energieakkoord, slechts voor een derde is gerealiseerd.

Windenergie en energie uit biomassa
In 2010 heeft de provincie Drenthe een belangrijke koerswijziging doorgevoerd in haar windenergiebeleid door in de Drentse Veenkoloniën een groot zoekgebied aan te wijzen voor windturbines. De inzet is nu om in 2020 een opgesteld vermogen van 280 MW te realiseren. Dat is een forse opgave, mede gelet op de maatschappelijke weerstand tegen het plaatsen van windturbines. De Rekenkamer beveelt de provincie aan zich de komende jaren vooral in te spannen om omwonenden ook te laten meeprofiteren van de opbrengst van nieuwe windturbineparken, zodat ze niet alleen worden opgezadeld met de lasten. Verder stelt de Rekenkamer vast dat veel biogasprojecten, vooral bij agrarische bedrijven, stagneren doordat de prijzen voor landbouwgewassen en organische afvalstromen fors zijn gestegen. Bij ongewijzigd beleid is het toekomstperspectief voor agrarische vergisters ongunstig. Ook van veelbelovende andere duurzame energiebronnen, zoals geothermie, valt tot 2020 geen grote bijdrage te verwachten. De doelstelling van 14% duurzame energie in 2020 is hiermee nog ver weg.

Investeringen en werkgelegenheid in de energiesector
In de Energy Valley regio hebben in de periode 2004-2011 aanzienlijke investeringen plaatsgevonden. Ongeveer tweederde is besteed binnen de conventionele sector en het overige deel is geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen en het verhogen van de energieproductie uit biomassa en wind. De investeringen hebben geleid tot een toename van het aantal arbeidsplaatsen in de Energy Valley regio, maar vooral op het gebied van planontwikkeling en advisering. Er zijn veel nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden tot stand gekomen, maar dit heeft (nog) niet geleid tot de gewenste versnelling in de energietransitie. Om te kunnen oogsten beveelt de Rekenkamer aan om naast de aandacht voor ‘branding’, meer accent te leggen op het oplossen van de problemen die zich bij de uitvoering voordoen.

Reactie provincie Drenthe en nawoord Rekenkamer
GS van de provincie Drenthe onderschrijven grotendeels de aanbevelingen van de Noordelijke Rekenkamer. Wel zijn GS van mening dat Energy Valley als energieregio een vooraanstaande positie heeft ingenomen en dat ‘branding’ belangrijk blijft om deze positie vast te houden. De missie van de Noordelijke Rekenkamer is om met onafhankelijk onderzoek Provinciale Staten te ondersteunen in hun kaderstellende en controlerende taak. In haar onderzoeken staan doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid centraal.

Download het rapport ‘Energie in beweging: van zaaien naar oogsten’ van de Noordelijke Rekenkamer

Bron: iNSnet